İshak Paşa Sarayı’nın Tarihçesi
İshak Paşa Saray Doğubeyazıt’ın 7 km güneydoğusunda, Eski Doğubeyazıt’ın kayalıkları üzerindedir. Sarayın harem girişi üzerinde bulunan kitabesinde; “Bin yüz ile doksan dokuz oldu buna tarih, İshak’a meram üzere kem kıl dü cihanı” yazılıdır. Buradan yapının H.1199 (M.1784) tarihinde yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Kitabede adı geçen İshak ise, II. İshak Paşa’dır. Yapı yaklaşık yüz yıllık bir dönem içerisinde tamamlanmıştır. Dolayısıyla 1634-1680 yılları arasında Beyazıt Sancak Beyliği’ni yapan Çolak Abdi Paşa döneminde yapının imarına başlanılmış ve 1784 yılında II. İshak Paşa döneminde yapı tamamlanmıştır.
Bu nedenle de sarayı belli bir eksene yerleştirmek için kuzey ve güney batı yönlerinde dolgular yüksek teraslı duvarlar ve bodrumlar yapılmıştır. Siyah yontma taşlarla alttan yukarıya terasların bir meyille örülen doğru düzgün yüksekliği 15 metreyi bulur. Sarayın planında Türk Saraylar Geleneği esas alınmıştır. Kapladığı alan 7600 m2 dir. Bin teşkilatı iç içe iki avlu etrafın da toplanmış birinci avlu etrafında bulanan yapılar büyük tahribata uğradığından ayakta bulunan bölümleri restore edilmiştir.
İshakpaşa Sarayı, Saraydan öte bir külliyedir. İstanbul Topkapı Sarayından sonra ikinci teşkilatlı saray sistemine sahiptir. Aynı zamanda yörenin en büyük tarihi eseri ve en çok gezilen turistik yeridir. Son devirde yapılan sarayların en ünlüsüdür. Doğubayazıt ilçesinin 5 km doğusunda bir yamacın tepesinde kurulan saray, Osmanlı İmparatorluğunun Lale devrinde yapılmış son büyük anıt yapısıdır. Harem Dairesi, Topkapı Sarayı örnek alınarak yapılmıştır. Saray binasının oturduğu zemin vadi yakasında olduğundan kayalık ve sarptır. Sadece doğu tarafında müsait bir düzlük vardır. Bununla saray çevreye bağlanır ve saraya giriş çıkış buradan sağlanır. İshakpaşa Sarayının oturduğu bölge arazi olarak doğudan batıya doğru inildikçe kademe kademe alçalır.
Böylece sarayın “U” şeklindeki iki avlusundan birincisinin yalnız çevre duvarları, ikincisinin ise karşılıklı olmak üzere odaları ve yıkılan temelleri bulunmaktadır. Sarayın mimarisinde Osmanlı Fars ve Selçuklu medeniyetlerinin ortak etkisi gözlenmektedir. Uzaktan bakıldığında arazinin sertliğinden dolayı insana bir sertlik duygusu kazandır maktadır. Bunun sebebi bir zamanlar çevresinde kurulmuş olan şehrin aşağıya taşınmış olması ve çevresinin ıssızlaşmasıdır. Ancak tüm bu sert ve issiz görünümüne karşı sarayın iç ve dış mimarisindeki güzellik yürekler huzur bahşeden bir ifade taşımaktadır.
İshak Paşa Sarayı şu bölümlerden oluşmaktadır; Saray Cümle Kapısı, Hamam, Camii, Selamlık Dairesi, Merasim ve Eğlence Salonu, TürbeBinası, Aşevi Mutfak (Darülziyafet), HaremDairesi.
Kültür Bakanlığı tarafından yayınlanmış İshak Paşa Sarayı yazısını okumak için buraya tıklayarak, daha fazla bilgi alabilirsiniz.
Bir başka yazımız olan, “Ağrının En Ünlü Yemekleri Nelerdir?” okumak ve incelemek isterseniz buraya tıklayın.
